جانشین پروری در سازمان ها
در جهان متلاطم امروز آنچه که می تواند حیات بالنده و رو به رشد سازمان ها را تضمین کند وجود نظام مدیریتی کارآمد است. برای داشتن نظام مدیریتی اثربخش و کارآمد هم، باید مدیرانی شایسته تربیت کرد. تربیت و پرورش مدیران نیازمند داشتن چارچوب جامع و کاملی است تا با انتخاب و پرورش صحیح مدیران، دستیابی به اهداف و استراتژی ها امکان پذیر شود. نتایج تحقیقات حاکی از کمبود نیروهای ذی صلاح مدیریتی و افزایش نیاز سازمان ها به مدیران به مراتب توانمندتر و شایسته تر از مدیران امروزی، در سال آینده است.
سازمان ها امروز دریافته اند که جانشین پروری یک فرآیند پویا و مستمر است و نه یک هدف ایستا؛ در دنیای پر رقابت امروزی دستیابی به استعدادها، سازمان ها باید دیدگاهی فراتر از جایگزینی ساده نیروی کار داشته باشند. استراتژی های مدیریت جانشین پروری همانگونه که باید کارکنان را برای دست یابی به هدف های شغلی خود توانمند سازد، باید بر روی توسعه کارکنان نیز برای دست یابی به هدف های سازمان، متمرکز باشد.
جانشین پروری به عنوان یک زیر سیستم مدیریت منابع انسانی بر یادگیری سازمانی، افزایش رضایت شغلی کارکنان، نرخ گردش نیرو و عملکرد مالی سازمان تأثیرگذار است. جانشین پروری از زوایای گوناگون مورد مطالعه قرار گرفته و توصیه های زیادی از سوی محققان برای اجرای موفقیت آمیز و اثربخش آن ارائه شده است.
اگرچه جانشین پروری در ابتدای ترین تعریف خود به عنوان "تعیین راهبران آینده" تعریف می گردد؛ اما در واقع این برنامه ریزی به مثابه فراگرد ارادی برای اطمینان از تداوم رهبری در منصب های کلیدی، حفظ و توسعه سرمایه ی معنوی و دانشی برای آینده و تشویق افراد به توسعه، از راهبرد کلان برنامه ریزی نیروی انسانی نشأت می گیرد. مفهوم جانشین پروری اشاره به فرآیندی دارد که طی آن استعدادهای انسانی سازمان برای تصدی مشاغل و مناصب کلیدی آن در آینده، شناسایی شده و از طریق آموزش برای تصدی این مشاغل آماده شوند. جانشین پروری یک استراتژی مخفی برای جایگزینی سریع افراد در پست های خاص نیست، جانشین پروری یک فرآیند منظم است که به موجب آن بهسازی حرفه ای و فردی با برنامه استراتژیک منطبق می گردد تا اطمینان حاصل گردد افراد آماده برای تکمیل هر پستی که بلاتصدی می شود، با مهارت ها و نگرش های درستی در زمان مناسب وجود دارند.
در شرایط کنونی، برنامه ی جانشین پروری بسیار جدی است؛ زیرا روش های کاری جدید و تغییرات آنی، نیروی کار چند نسله و کمبود استعداد انسانی در دنیای امروز، چالش های جدیدی را در بازار سرمایه انسانی به وجود آورده اند. در واقع این برنامه ریزی ابزاری است که نیازهای آتی سازمان را به کارکنان برآورده می نماید و تعدادی نامزد جانشینی را برای هر یک از منصب های حساس سازمان در نظر می گیرد و بر روند ارتقای کیفیت این نامزدها، از جنبه ی شایستگی ها و مهارت ها تمرکز می نماید و افراد را برای رهبری آماده می نماید.
